เราไม่รู้เหมือนกันว่าความชอบ film noir ของเรามาจากไหน เราบอกกับตัวเองว่าชอบ film noir ทั้ง ๆ ที่ไม่เคยดู classic noir เลยซักเรื่อง และแม้แต่ neo-noir ก็ดูเฉพาะเรื่องที่ไปผสมกับ genre อื่นอย่าง Blade Runner, The Departed หรือ Watchmen ที่เรียกว่า noir ได้ไม่เต็มปาก

ก็เลยมาคิดดูว่าเราชอบ film noir เพราะอะไร เพราะชอบตัวเอกแบบ antihero หรือเปล่า เพราะตัวละครแนว femme fatale หรือเปล่า เพราะแก่นสารที่เกี่ยวกับความคลุมเครือทางศีลธรรม หรือการมองโลกแบบ cynical หรือเปล่า

หรือแค่ชอบอัตลักษณ์ของ film noir เพราะมันดูเท่ดี คนใส่สูท ใส่หมวก ถือปืนขนาดจิ๋ว ยืนข้างถนนเปลี่ยวตอนกลางคืน ควันบุหรี่คลุ้งบริเวณ บรรยากาศแนว ๆ เอ่อ… Detective Pikachu…

แต่ก็นั่นแหละ จะลองดู film noir หลาย ๆ เรื่องแล้วมาตัดสินกันอีกที เริ่มจากหนังที่ออกฉายในปีเดียวกับ Citizen Kane และได้รับการยกย่องว่าเป็น film noir เรื่องแรก — The Maltese Falcon

เช่นเดียวกับ Citizen Kane การดูหนังที่บุกเบิก genre ให้ได้อรรถรส ก็ควรเข้าใจที่มาที่ไปของมันด้วย

การที่ The Maltese Falcon ถูกมองว่าเป็นต้นกำเนิดของ film noir เพราะก่อนหน้านี้ ตามที่เราเข้าใจคือไม่มีหนังเรื่องไหนมีตัวเอก (read: พระเอก) ที่เป็น antihero ไร้เมตตา เห็นแก่ตัว และทำสิ่งที่ไร้ศีลธรรมได้โดยไม่ลังเล ต่างจากตัวเอก (read: พระเอก) ในหนังทั่วไปสมัยนั้นที่ทำในสิ่งที่ถูกต้องเสมอ หรือหากทำในสิ่งที่ผิดก็ทำโดยจำใจ ทำให้คนดูเชียร์ตามได้

นอกจากการทำให้ตัวเอกแนว antihero เป็นที่นิยมแล้ว The Maltese Falcon ก็เป็นใบเบิกทางให้นักแสดงหลาย ๆ คน เช่น Humphrey Bogart และ Sydney Greenstreet รวมถึงผู้กำกับ Sam Huston ได้ไปแสดงและกำกับต่อใน film noir เรื่องอื่น ๆ ด้วย

และถึงแม้ว่าถ้าเอาอิทธิพลของหนังเรื่องนี้ออกไป แล้วมอง The Maltese Falcon ในสุญญากาศ เราก็ยังจัดว่ามันเป็นหนังที่ดีในตัวของมันเอง หนังโดดเด่นด้านบทพูดที่เฉียบคม และแทบจะเนื้อล้วน ๆ ไม่มีเอ่ออ่าให้เสียเวลา รวมไปถึงการสร้างตัวละครที่โกหกใส่กันบ่อยจนคนดูต้องคิดตาม ไม่ใช่แค่ตัวละครพูดอะไร แต่พูดเพราะอะไรด้วย บางทีเราก็รู้ว่าสิ่งที่ตัวละครพูดนั้นไม่จริง แต่ไม่รู้ว่าทำไมต้องโกหก ทำให้เนื้อเรื่องน่าติดตาม

ส่วนสิ่งที่ทำให้เห็นชัดเจนว่านี่เป็นหนังเก่าคือ sensibility ในการเดินเรื่องมันผิดกับหนังปัจจุบัน บางฉากที่เราคิดว่าน่าจะเพิ่มช็อตเข้ามาอีกซักช็อตจะได้เข้าใจการตัดสินใจของตัวละครมากขึ้น แต่ก็ไม่มี บางฉากก็มีช็อตอธิบายที่เราเดาว่าหนังสมัยใหม่น่าจะตัดทิ้ง

บางทีอยู่ดี ๆ ก็มีฉากตลก แบบตลกตบถาดอะ โผล่มาจากไหนไม่รู้ แล้วก็กลับไปซีเรียสเหมือนเดิม แปลกดี

ทั้งนี้ทั้งนั้น The Maltese Falcon คือหนังที่ดีแม้มองผ่านสายตาของคนดูเกือบ 80 ปีให้หลัง ไม่แปลกใจที่หนังเรื่องนี้ถูกมองว่าเป็นหนังคลาสสิก และเป็นจุดกำเนิดของหนังทั้ง genre